Εισαγωγή στα τάγματα εσωτερισμού
1. Τι είναι ένα τάγμα εσωτερισμού;
Ως τάγμα εσωτερισμού νοείται ένα σύνολο ανθρώπων που χαρακτηρίζονται από κοινά προσωπικά ενδιαφέροντα και τίθενται υπό κοινό σκοπό, κυρίως αυτόν της πνευματικής αυτοβελτίωσης, εσωτερικής αναζήτησης και διεύρυνσης των γνώσεων και των εμπειριών τους σε ζητήματα κυρίως μεταφυσικού κι εσωτερικού χαρακτήρα, τα οποία όμως συχνά (και μερικές φορές υποχρεωτικά) έχουν εφαρμογή και στην απλή καθημερινότητα των μελών, κυρίως σε διαπροσωπικό επίπεδο. Η διατήρηση της παραδοσιακής-αμιγούς γραμμής ενός τάγματος είναι σημαντική για την ταυτοποίησή-αναγνώρισή του και κατά συνέπεια κάθε τάγμα, για να έχει λόγο ύπαρξης, θα πρέπει να αξιώνει τον χαρακτήρα του καινοφανούς ή έστω του διαφορετικού-εναλλακτικού στον χώρο της πνευματικής αναζήτησης.
Οι μέθοδοι που όλα αυτά καθίστανται επιτεύξιμα λαμβάνουν χώρα σε ειδικές αίθουσες συναθροίσεων (ονομάζονται στοές, ναοί, περιστύλια, πρόναοι κλπ.) και αφορούν κυρίως σε συγκεκριμένες διαλέξεις, διδασκαλίες, τελετουργικά δρώμενα και ειδικούς συμβολισμούς που επιδρούν θετικά στη ψυχοσύνθεση του μέλους κι επιπλέον τον καθιστούν άτομο χρηστοήθες, με σαφή βελτίωση σε διάφορα επίπεδα. Πρόσθετο σημαντικό τους γνώρισμά είναι η δεδομένη προσήλωση στις αιτίες ύπαρξης του τάγματος αλλά και η επιλεκτική (όχι όμως κατ’ επιβολή) εισδοχή μελών, σύμφωνα με τα κριτήρια που το κάθε τάγμα ορίζει (κυρίως προς διασφάλιση και προάσπιση των γνώσεων και της “γραμμής” που υιοθετεί), έτσι ώστε η επιτυχής του πορεία να είναι εφικτή. Αναλόγως του προφίλ του τάγματος, τα μέλη αναγνωρίζονται μεταξύ τους μέσω ειδικών φράσεων, χειραψιών, ενδυμάτων κλπ. ως κώδικες επικοινωνίας μεταξύ των μελών αλλά και προστασίας της ιδιότητάς των.
Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι είναι πολύ σημαντικό και αναγκαίο να γίνει κατανοητή η ορολογία που χρησιμοποιείται σε τέτοια θεματολογία, καθώς όροι όπως ”τάγματα”, “εσωτερισμός”, “κρυπτικό”, “μεταφυσική” κλπ, αν δεν έχουν γίνει εκ των προτέρων κατανοητοί, είναι βέβαιο πως θα μας οδηγήσουν σε λανθασμένα συμπεράσματα και παρερμηνείες περί ταγμάτων, καθώς ο πιο γνωστός “σύντροφος” της άγνοιας είναι ο φόβος και παιδί τους η λανθασμένη γνώμη…
2. Σύντομη ιστορική αναδρομή των ταγμάτων εσωτερισμού
Οι απαρχές των εσωτερικών ταγμάτων απαντώνται πολύ βαθιά στην αρχαιότητα και φυσικά σε πολλές περιοχές του πλανήτη, με διάφορες μυστηριακές σχολές που άνθησαν χιλιάδες χρόνια πριν στην αρχαία Αίγυπτο και την αρχαία Ελλάδα (ήδη από την εποχή των Ορφικών), μέχρι τη Μεσοποταμία, την κεντρική Αμερική και τις Ινδίες και κάποια από αυτά αποτέλεσαν τις βάσεις των μετέπειτα οργανωμένων θρησκειών ή επηρέασαν αυτές σε σημαντικό βαθμό, ακολουθώντας όμως πάντοτε τη δική τους αμιγή πορεία.
Παραδείγματα σύγχρονων εσωτερικών ταγμάτων είναι οι Τέκτονες, οι Ροδόσταυροι (κατά τη γνώμη μου το πιο ολοκληρωμένο εσωτερικό τάγμα), το Ερμητικό τάγμα της Χρυσής Αυγής, οι Ναΐτες, το τάγμα του ναού της ανατολής (Ο.Τ.Ο.), η Λευκή αδελφότητα κ.α. Όλα αυτά τα τάγματα και πολλά άλλα ανά τους αιώνες, δρούσαν και εξακολουθούν να δρουν εν κρυπτώ, σχεδόν με απόλυτη μυστικότητα (κατά το λατινικό “sub rosa”), καθώς η κοινή γνώμη (οι “αμύητοι” όπως χαρακτηρίζονται), λόγω έλλειψης ορθής πληροφόρησης, συχνά αποπειρώνται να αποδιοργανώσουν αυτές τις ομάδες και να καταστείλουν τη δράση τους, αδιαφορώντας για το αν γνωρίζουν ή όχι τον ρόλο και σκοπό της ύπαρξης αυτών. Κάθε τέτοιο τάγμα είναι αφιερωμένο και αφοσιωμένο σε συγκεκριμένους σκοπούς, τους οποίους προσπαθεί και οφείλει να διατηρήσει ανέπαφους ανά τους αιώνες. Άλλες φορές ως τρόπος ζωής, άλλες φορές ως ιδέα και άλλες ως έμπρακτη διασφάλιση κάποιων γνώσεων και ιδεωδών, τα εσωτερικά τάγματα σχεδόν πάντοτε δρούσαν κι επιβίωναν παράλληλα με τη συνήθη καθημερινότητα, θα λέγαμε σε μία εναλλακτική καθημερινότητα όπου οι εφήμερες υλικές επιδιώξεις παραμένουν αδιάφορες για τα μέλη των ταγμάτων.
3. Η ιδιότητα του μέλους
Αν και είναι δεδομένο το προφίλ και οι λόγοι ύπαρξης κάθε τάγματος, είναι σαφές πως κανένα τάγμα δεν μπορεί να έχει ταυτότητα αν δεν συσχετιστεί απόλυτα με τα μέλη που το απαρτίζουν. Τα ίδια τα μέλη δέον να αποτελούν την ζώσα απόδειξη πως το σύνολο των διδασκαλιών, των ιδεωδών και των θέσεων ενός τάγματος αποτελούν ένα σύστημα που λειτουργεί ορθά και όντως έχει αποτέλεσμα.
Πρέπει να σημειωθεί πως το ίδιο το μέλος δεν καθίσταται άβουλο ον, αδρανώς συσχετιζόμενο με το τάγμα και η παρουσία-δράση του δεν επισκιάζεται-καθορίζεται μονοσήμαντα από τις θέσεις του τάγματος όπου ανήκει. Η ελευθερία επιλογών του κάθε μέλους και η αξία της ατομικότητάς του είναι δεδομένη και σεβαστή, καθώς ένα υγιές τάγμα (όπως κάθε υγιές οργανωμένο σύνολο) δεν αποζητά να απαρτίζεται από άβουλους ακολούθους αλλά από μέλη-ενεργούς νόες που ξεκινώντας από το στάδιο του μαθητού, φτάνουν να εξελιχθούν σε “δασκάλους” που με διαφόρους τρόπους κάνουν πράξη τα ιδεώδη και τις διδασκαλίες του τάγματος, τόσο σε αυστηρά προσωπικό, όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.
Οποιοσδήποτε δηλώνει ενεργό μέλος ενός τάγματος εσωτερισμού, οφείλει να τηρεί τους κανόνες και τα οριοθέσια αυτού, να προασπίζεται τα ιδεώδη και τον σκοπό ύπαρξης του τάγματος, καθώς η υγιής βιωσιμότητα αυτού εξαρτάται από την υπόσταση και παρουσία των ίδιων των μελών του. Η συμμετοχή σε ένα τάγμα εσωτερισμού απαιτεί απαρέγκλιτη αφοσίωση και συνιστά διά βίου μαθητεία, ακόμη κι όταν το μέλος θεωρείται πως έχει φτάσει σε ιδιαίτερα υψηλό πνευματικό-γνωστικό επίπεδο.
4. Το κοινωνικό προφίλ των ταγμάτων εσωτερισμού
Κύριο χαρακτηριστικό αλλά πολλές φορές και σκοπός των εσωτερικών ταγμάτων αποτελεί η παραγωγική συμμετοχή στο κοινωνικό σύνολο, ως έμπρακτη απόδειξη των ιδεωδών που το χαρακτηρίζουν. Αναλόγως του που αναφερόμαστε, θα συναντήσουμε τάγματα με ιδιαίτερα κοινωνικό προφίλ, ανοιχτά σε ”αλληλεπιδράσεις” με το έξωθεν κοινωνικό σύνολο, έως και τάγματα ιδιαίτερα απρόσιτα, κρυφά που εμπλέκονται σε ελάχιστο βαθμό με την κοινωνική δράση. Θλιβερό συμπέρασμα της σχέσης ταγμάτων και κοινωνίας αποτελεί το ότι ο ανθρωποκεντρικός κι όχι εγωκεντρικός χαρακτήρας των ταγμάτων συχνά έχει γίνει αιτία παρεξηγήσεων και τραγικών πράξεων ενάντια στα μέλη τους, κάτι που αποτελεί διαχρονικό φαινόμενο. Οι λόγοι που συμβαίνουν όλα αυτά έχουν εντοπιστεί αλλά η ανάλυσή τους αποτελεί ξεχωριστό θέμα.
Φυσικά, όπως σε κάθε οργανωμένο σύνολο ανθρώπων, έτσι και στα εσωτερικά τάγματα πάντοτε υπήρχαν και πάντοτε θα υπάρχουν περιπτώσεις μελών που ασχέτως αξιώματος ή μη, παρουσιάζουν συμπεριφορές σαφώς αποκλίνουσες από τα ιδεώδη της ομάδας όπου ανήκουν και η όποια γενικευμένη αρνητική εντύπωση περί τέτοιων ομάδων, συνήθως οφείλεται στα ίδια τα μέλη κι όχι στις θέσεις του τάγματος καθ’ αυτές. Δεν πρέπει να ξεχνάμε φυσικά πως υπάρχουν και περιπτώσεις ταγμάτων με προφίλ αμφιβόλου ηθικής και σκοπών, τη δράση των οποίων κατόπιν έρευνας οφείλει ο καθένας να επισημαίνει (ειδικά εκείνων που αξιώνουν την απόλυτη και μοναδική «αλήθεια»). Σε κάθε περίπτωση, το ζήτημα των ταγμάτων εσωτερισμού έχει πολύ “βάθος” στην έρευνά του και σαφώς σε κάτι τέτοιο, μέγιστη συνεισφορά έχει κυρίως το προσωπικό βίωμα παρά η απλή-ακαδημαϊκή πληροφόρηση…
5. Μερικές τελευταίες σκέψεις
Ο άνθρωπος, ως νοήμονα ατομικότητα που πάντα επιζητά να εξελίσσεται, ειδικά στα ζητήματα που άπτονται της μεταφυσικής και της επιτυχούς αυτοβελτίωσης, άλλες φορές βρίσκει τον δρόμο του μέσω κάποιας αυστηρά μοναχικής πορείας, άλλες φορές μέσω οργανωμένων θρησκειών, άλλοτε μέσω των εσωτερικών ταγμάτων και άλλοτε ακολουθεί μία πορεία επιλεκτικής και ισορροπημένης σχέσης μεταξύ όλων αυτών των πιθανών δρόμων. Βασικό και δεδομένο γνώρισμα κάθε τέτοιας πορείας πρέπει να είναι η αξία και ο σεβασμός της ατομικότητας και της προσωπικής οπτικής-επιλογής, κάτι που στις περιπτώσεις των εσωτερικών ταγμάτων, άλλοτε εφαρμόζεται με επιτυχία και άλλοτε έχει τραγικά αποτελέσματα (υπάρχουν περιπτώσεις μελών που κατέστρεψαν το μυαλό και την οικογένειά τους αλλά και περιπτώσεις όπου μέσα από τάγματα εσωτερισμού αναδύθηκαν πνευματικά διαμάντια…).
Καθώς τίποτα στη ζωή μας δεν είναι μονοσήμαντα καλό ή κακό, ειδικά στα ζητήματα της μεταφυσικής, οι καλοζυγισμένες και συνειδητές επιλογές μας είναι αυτές που θα καθορίσουν και τη μετέπειτα πορεία μας ως άτομα που πράγματι εξελίχθηκαν ή παρέμειναν στάσιμα και σε όλα αυτά, εκείνο που μετράει περισσότερο, είναι το να αποφασίσουμε μόνοι μας τον δρόμο που θα ακολουθήσουμε και σε αυτή τη διαδικασία, τα τάγματα εσωτερισμού έχουν μία σημαντική παρουσία που δεν μπορούμε και δεν πρέπει να αγνοούμε…